عارف و عامی در رقص و سماع

Authors

عبدالحسین زرین کوب

استاد و محقق نامی دانش گاه تهران.

abstract

از میان نقش ها و آثار مینیاتوری که در جای جای مکان های تاریخی نقش بسته می توان تا حدّی با فرهنگ کهن و آداب و رسوم باستان ایران آشنا شد. در میان این نقش ها مجلس های بزم نیز جلوه نمایی می کند، مجالسی که در آن شاهد رقص هایی نیز هستیم. این مقاله برآن است تا جنبه های گوناگون این رقص ها بررسی شود و در ادامه به سماع که رقص صوفیان بحساب می رود، پرداخته می شود. این دو گونه رقص در طول تاریخ مفاهیمی داشته است که با سیر و تأمل در بزم هایی چون بزم های پادشاهان و صوفیان می توان از میان آن ها نکاتی را دریافت؛ اما مثنوی معنوی نیز اشاره هایی بدین موضوع داشته و مولانا نیز سماع را در مجالس عارفانه از نظر دور نمی داشت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه تطبیقی رقص شیوا و رقص سماع

هنر در فرهنگ‌های سنتی و دینی و آیینی، بستر مناسبی برای تجلی مضامین عرفانی، معنوی و روایی است، لذا می‌توان از طریق پژوهش در این قبیل آثار هنری، علاوه بر کشف معانی نمادین به دریافت محتوای رمزی اشاره‌ای آنها نیز نایل شد. بیان نمادین در رقص‌های آیینی یکی از مهم‌ترین شاخه‌های هنری است که می‌تواند، به مثابة مطالعاتی جامعه‌شناختی، دینی، عرفانی و اعتقادی و به طور کلی تحت عنوان مطالعات فرهنگی، خصوصیات ز...

full text

رقص سماع

اکنون “صنعت تایر ایران” ششمین دهه‌ی فعالیت خود را دنبال می‌کند و در این رهگذر، فراز و فرودهایی را پیموده و به‌طورمسلم تا رسیدن به سر منزل مقصود، راهی طولانی در پیش دارد. برای این‌که صنعت تایر به مقیاس‌های تولیدی قابل انطباق با استانداردهای جهانی برسد و این‌که آوازه‌ی برندهایش از مرزهای جغرافیایی کشور عبور کند و به مفهوم واقعیِ کلمه‌، تولید ناب در کلاس جهانی داشته باشد؛ به‌طور قطع نیازمند تفکر وی...

full text

مطالعه تطبیقی رقص شیوا و رقص سماع

هنر در فرهنگ های سنتی و دینی و آیینی، بستر مناسبی برای تجلی مضامین عرفانی، معنوی و روایی است، لذا می توان از طریق پژوهش در این قبیل آثار هنری، علاوه بر کشف معانی نمادین به دریافت محتوای رمزی اشاره ای آنها نیز نایل شد. بیان نمادین در رقص های آیینی یکی از مهم ترین شاخه های هنری است که می تواند، به مثابة مطالعاتی جامعه شناختی، دینی، عرفانی و اعتقادی و به طور کلی تحت عنوان مطالعات فرهنگی، خصوصیات ز...

full text

تجلّی رقص های اساطیری در سماع عرفانی

تجلّی و تأثیر اسطوره از جهات گوناگون در زندگی انسان پس از عصر اساطیری، امری است اجتناب ناپذیر. در این مقاله تلاش شده است تا علاوه بر شناخت مختصر عرفان و اسطوره و آیین های اساطیری، به یافتن تجلّی و تأثیر و ردّ پاهای محسوس و نامحسوس یکی از این آیین ها یعنی رقص، در سماع عرفانی مندرج در برگزیدهء نثر عرفانی فارسی تا قرن هفتم هجری قمری پرداخته شود. در این پژوهش، یکی از تجلّی های آیینی بررسی شده است که آگ...

full text

بررسی تطبیقی رقص سماع و رقص شیوا

رقص در لغت به معنی لعب ، بازی و پایکوبی است. در اصطلاح، رقص به حرکات موزونی گفته می شود که بطور فردی یا گروهی و متناسب با آهنگ و به منظور خاصی انجام می گیرد. در میان مردم اولیه رقص در بیشتر اوقات حالت تقلیدی داشته و از تقلید حرکات حیوان و انسان تجاوز نمی کرده است، رفته رفته این هنر مترقی شد و به وسیله آن افعال و حوادث موضوع تقلید در رقص قرار داده شدند. از دیدگاه هنر، زبان رقص، زبان نماد و نشان...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشنامه ادب حماسی

جلد ۵، شماره ۹، صفحات ۲۱-۳۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023